خلاصه فصل پنجم کتاب سنجش واندازه گیری دکترسیف
مراحل ارزشیابی آموزشی شامل :
تعریف ارزشیابی آموزشی : ارزشیابی آموزش به تصمیم گیری برای منظورهای مختلف کمک می کند. این تصمیم گیریها هم در رابطه با هدفها هستند هم را هبردها و هم روشها و ابزارهای اندازه گیری و ...
این گونه تصمیم گیریهای مختلف شامل :
1- مرحله طراحی
2- مرحله فرآیندی
3- مرحله فرآورده ای
خلاصه ای از 8فصل اوّل کتاب روان شناسی تربیتی- دکترعلی اکبرسیف
روان شناسی تربیتی خلاصه ای از 8فصل اوّل کتاب روان شناسی تربیتی- دکترعلی اکبرسیف-چاپ پیام نور
روانشناسی تربیتی
دکتر علی اکبر سیف
2 واحــــــد
هدفهای کلی کتاب
1- کسب دانش و مهارتهای لازم در زمینه ی اصول و مبانی روان شناسی تربیتی و توانایی تحلیل و تفسیر مسائل و مشکلات درسی و اجتماعی دانش آموزان در محیط آموزشی .
اندازه گیری ، سنجش و ارزشیابی آموزشی ( ارزشیابی از معلم )
ارزشیابی از کار معلم
ارزشیابی از کار معلم یکی از ارزشیابی های مهم آموزشی به شمار می آید که در بهبود کیفیت آموزشی نقش بسزایی دارد.
اهمیت ارزشیابی معلم :
به نظر استرانگ 2006 درسال های اخیر ارزشیابی معلم به عنوان یکی از جنبه های اساسی توسعه مدارس مورد توجه واقع شده است .به گفته ی او ارزشیابی معلم از این شناخت ناشی می شود که معلم در قلب هر گونه پیشرفت در نظام آموزشگاهی قرار دارد.و در سالهای اخیر همزمان با تأکید بیشتر بر پاسخگویی و تحلیل دقیق تری از متغیرهای تأثیر گذار بر بازده های آموزشی کاملاً ثابت شده است که معلم مهمترین نیروی مدرسه ای مؤثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان است . ارزشیابی آموزشی از جمله ارزشیابی معلم همراه با نهضت پاسخگویی (مسئولیت پذیری) در آموزش و پرورش کشورها اهمیت یافته است.
خلاصه فصل 10 اندازه گیری ، سنجش و ارزشیابی آموزشی
سؤالهاي چند گز ینه ای
سؤالهاي چند گزینه ای : سؤالهاي چند گزینه ای متداول ترین نوع سؤالهاي عینی است که هم در سنجش تواناییها و هم در سنجش میزان پیشرفت تحصیلی یادگیرندگان از ان استفاده می شود .
در این نوع سؤالها تعدادی محدودی پاسخ در اختیار آزمون شوندگان قرار داده می شود ، و آنها باید از بین پاسخ های ارائه شده پاسخ درست یا بهترین پاسخ را انتخاب کنند .
خلاصه فصل 9 اندازه گیری ، سنجش و ارزشیابی آموزشی
آزمون های صحیح ــــ غلط و جور کردنی
تعریف آزمون های عینی
آزمون هایی که در آنها هم سوال و هم جواب در اختیار آزمون شوندگان قرار می گیرند و آزمون شوندگان درباره جواب های داده شده تصمیماتی می گیرند و یا اعمالی انجام می دهند .
انواع آزمون های عینی
خلاصه فصل 8 اندازه گیری، سنجش وارزشیابی آموزشی
آزمون کوته پاسخ : حدوسط آزمون های تشریحی و آزمون های عینی است.
شباهت آزمون کوتاه پاسخ با آزمون تشریحی در این است که در هر دو سوال به وسیله طراح سوال تهیه می شود و جواب را آزمون شونده تهیه می کند .
شباهت آزمون کوتاه پاسخ با آزمون عینی در این است که جواب آزمون ها بسیار کوتاه و همچنین تصحیح پاسخ ها با دقّت و عینیت انجام می شود .
خلاصه فصل 7 اندازه گیری ، سنجش و ارزشیابی آموزشی
آزمونهای تشریحی با توجه به آزادی عمل آزمون شونده درپاسخ دادن به سوالهای آزمون به دو دسته تقسیم می شود: گسترده پاسخ و محدود پاسخ
در آزمون گسترده پاسخ ، آزمون شونده هیچ محدودیتی هم از لحاظ زمان پاسخ دهی وهم از جهت مقدار پاسخ ندارد. هدفهای تحلیل – ترکیب و ارزشیابی مناسب ترین سوال ها هستند
آزمون های محدود پاسخ: در این آزمون ، آزمون شونده آزادی کامل ندارد واز لحاظ زمان پاسخ دهی و مقدار پاسخ محدودیتهایی دارد. برای اندازه گیری در سطوح فهمیدن و کاربستن وتحلیل مناسب است اما برای سنجش توانایی ترکیب و خلاقیت مناسب نیست.
فصل 6 آندازه گیری ، سنجش و ارزشیابی آموزشی
تهیه طرح ارزشیابی پیشرفت تحصیلی
ارزشیابی: به یک فرایند نظامدار برای جمع آوری، تحلیل و تفسیر اطلاعات گفته میشود به این منظور که تعیین شود اهداف مورد نظر تحقق یافته اند یا در حال تحقق یافتن هستند و به چه میزانی.
ارزشیابی پیشرفت تحصیلی:
سنجش عملکرد یادگیرندگان و مقایسه نتایج حاصل با اهداف آموزش از پیش تعیین شده، به منظور تصمیم گیری در این باره که آیا فعالیت های آموزش معلم و کوشش های یادگیری دانش آموزان یا دانشجویان به نتایج مطلوب انجامیده اند و به چه میزانی.
فصل 3 ؛ اندازه گیری ، سنجش و ارزشیابی آموزشی
خلاصه فصل سوم (دسته بندی آزمونهای مورد استفاده در روانشناسی و آموزش وپرورش)
آزمون یکی از متداول ترین وسیله ی اندازه گیری ويژگی ها یا صفات روانی افراد می باشد.
توسط آزمون می توان میزان آموخته های دانش آموزان و دانشجویان تا برآورد ویژگیهای شخصیتی آنان و تعیین نگرشها و علاقه ی ایشان نسبت به امور مختلف را اندازه گیری نمود.
دسته بندی آزمونها با توجه به ويژگیهای مورد اندازه گیری:
1- آزمون های توانایی :
2- آزمون های عاطفی
در اندازه گیری ویژگیها یا صفات اشخاص یا اشیا ، اعداد یا نمراتی با آنها نسبت داده می شوند
تعریف مقیاس اندازه گیری:
مجموعه ای عدد یا نمادهای دیگر است که ویژگی های آنها بر ویژگی های تجربی اشیائی که اعداد به آنها نسبت داده می شوند منطبق است
سطوح یا انواع مقیاسهای اندازه گیری:
در چهار نوع از ساده به پیچیده دسته بندی می شوند:
1- اسمی
2- ترتیبی
3- فاصله ای
4- نسبتی
تعریف اصطلاحات
اندازه گیری :
اندازه گیری عبارت است از فرایندی که تعیین می کند یک شخص یا یک شیء چه مقدار از یک ویژگی برخوردار است. مانند اندازهگيري قد، وزن، سرعت، هوش، پيشرفت تحصيلي و ...
اندازه گیری در برگیرنده قواعدی است برای نسبت دادن اعداد به اشیاء (یا افراد) به گونه ای که صفتهایی از آنها را بصورت کمیّت نشان دهد.
آزمون :
آزمون وسیله یا روشی نظامدار (یا نظام مند) برای اندازه گیری نمونه ای از رفتار است.
(معمولیترین وسیله اندازه گیری ویژگیها یا صفات روانی آزمون است .)
آزمودن :
وقتی که برای اندازه گیری یکی از ویژگیهای روانی یا تربیتیِ یک فرد یا گروهی از افراد از آزمون استفاده می شود به این فعالیت آزمودن می گویند.
تحلیل محتوای کتاب های پایه ابتدایی
محتوای کتاب های درسی ابتدایی :
بخش مربوط به محتوا :
1. بررسی کتاب های دوره ابتدایی از بعد اهداف ( اهداف کلی ، جزئی و رفتاری )
2. تحلیل سطوح اهداف آموزشی دوره ابتدایی ( طبقه بندی و حیطه بندی)
3. ارتباط اهداف هر درس با اهداف آموزشی دوره
4. بررسی اهداف آموزشی پایه با اهداف موضوع درسی در پایه
انتخاب محتوا و سازماندهی محتوا
جهت آشنایی معلمان با فرایند تولید کتاب های درسی
فهرست مطالب :
برنامه ریزی درسی چیست؟
تعاریفی از برنامه ریزی درسی
جایگاه انتخاب محتوا و سازمان دهی آن در فرایند برنامه ریزی درسی
محتوا چیست و قبل از انتخاب آن چه باید کرد؟
چگونه محتوا را انتخاب کنیم؟
معیار های انتخاب محتوا کدامند؟
تحليل برنامه هاي درسي دوره ابتدائي
۱- آشنايي با رويكردهاي برنامه هاي درسي :
به طور كلي پنج نظريه در رويكردهاي برنامه هاي درسي به شرح زير مطرح است .
1- ديدگاهي كه به رشد و توسعه فرآيندهاي ذهني و عقلي مبتني است .
توضيح : در اين ديدگاه معتقدند كه برنامه هاي درسي بايد طوري تدوين شود كه منجر به توسعه فرآيندهاي ذهني و عقلي فراگيران شود. بدين منظور مدارس بايد دو وظيفه اساسي را انجام دهند .
الف- مدارس بايد فراگيران را با چگونگي يادگرفتن آشنا كند . به عبارت ديگر مدارس موظفند كه چگونه ياد گرفتن را به دانش آموزان بياموزند.
برنامه درسی، ابزاری برای نیل به تربیت اخلاقی
الگوی مناسب در طراحی برنامة درسی تربیت اخلاقی،که با نظام تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی سازگار باشد،رویکرد تلفیقی فطرتگراست. این رویکرد، برخاسته از دیدگاه اسلام نسبت به انسانشناختی دینی است.در این دیدگاه، «فطرت» نقش محوری دارد.
راهنمای برنامهی درسی
راهنمای برنامهی درسی سندی است مشتمل بر اهداف و اصول دوره ی تحصیلی ، رویكرد و منطق حاكم بر برنامهی درسی، اهداف مادهی درسی، تنظیم محتوا، ارایه روشهای یاددهی - یادگیری مناسب و ارایه شیوههای ارزشیابی. این سند در واقع راهنمای عمل تولیدكنندگان مواد آموزشی میباشد.
عناصر و اجزای تشكیلدهندهی راهنمای برنامهی درسی عبارتنداز:
اصول تربیت اسلامی
فعالیتهای تربیتی از جمله فعالیتهای اساسی است که در حیات فردی و جمعی انسان، تاثیری انکارناپذیر دارد. این فعالیتها برای تحقق اهداف مورد نظر، تابع اصل یا اصولی است. مشخصکردن اصول تربیت از جمله اقدامات اساسی است که باید قبل از هر کاری انجام پذیرد.
مقدمه
اصول تربیت یکی از مقولههای بحثانگیز تربیت است؛ بهگونهای که افراد مختلف بهدلیل در اختیار نداشتن تعریف و ملاک صحیحی از اصول، بحثها و مفاهیم گوناگون و نامتجانس تربیت را تحت عنوان اصول طبقه بندی کردهاند. لذا برای سر و سامان دادن به بحثهای پراکنده درباره اصول تربیت و بهکارگیری اصول در تعیین اهداف، روشها، محتوی و ارزشیابی فرایند تربیت، ارائه تعریفی دقیق از اصل تربیتی ضروری است.
اصول تعلیم و تربیت با توجه به تحقیقات روانشناسی
اصولی که مبتنی بر احتیاجات اساسی افراد است :
1ــ احتیاجات بدنی :
تامین احتیاجات بدنی از قبیل احتیاج به غذا ، آب ، هوا ، فعالیتهای عضلاتی و محافظت بدن در مقابل حوادث و امراض علاوه براین که در سلامت بدن موثر است در تامین سلامتی روحی او نیز تاثیر فروان دارد .
بنا براین معلم باید برنامه تعلیماتی خود را طوری ترتیب دهد کودکان عادات و تمایلات مناسب جهت رشد قوای بدنی بوجود آورده اطلاعات لازم را در این زمینه در اختیار ایشان بگذارد .
اصول تعلیم وتربیت از نظر دانشمندان اسلام
اصول تعلیم و تربیت ازنظر ابونصر فارابی (260 هجری قمری )
فارابی که از اهالی ترکستان است به عنوان معلم ثانی شهرت یافته است از وی حدود 130 رساله وکتاب به جای مانده است وی از نخستین فیلسوفان بزرگ اسلامی است که برمیراث فلسفه نظری وعملی یونان احاطه یافته ودرفهم ونقل دقیق فلسفه افلاطون وارسطو چیرگی ویژه ای داشته است . فارابی علاوه برموضوعات فلسفه وحکمت ودین آراء تربیتی فراوانی را به جای گداشته است .
اصول مبتنی بر یادگیری
1- اصل آمادگی: در جریان تدریس و یادگیری آمادگی شاگرد شرط اصلی فراگرفتن عقاید، عادات، تمایلات و مهارتهای معین است. منظور از آمادگی این است که شاگردان در زمینه بدنی، عاطفی، اجتماعی و عقلانی به اندازه کافی رشد داشته باشد تا بتواند امور لازم را فرا گیرد. بنابراین تدریس هر ماده یا مطلب علمی باید با توجه به آمادگی شاگرد صورت گیرد.
خلاصه کتاب برنامه ریزی درسی (راهنمای عمل )
بخش اول فصل اول- طراحی برنامه درسی صفحات 13الی 32
تعریف برنامه ریزی : به مجموعه فعالیتهای منطقی که از تعیین هدف شروع وبا انتخاب روشها و وسایل مناسب با هدف ادامه پیدا کرده به اجرا در آمده و ارزشیابی میگردد برنامه ریزی گفته میشود بعبارت دیگر «برنامه ریزی عبارت است از : طرحریزی و برای رسیدن و دستیابی به هدف معین ». مراحل برنامه ریزی : الف : شناخت وضع موجود ب:تعیین هدف ج: پیش بینی روشها ووسایل د:آزمایش قبل از اجرا اجراو: ارزشیابی انواع برنامه ریزی در آموزش و پرورش: 1-طرحریزی آموزش و پرورش: به تهیه برنامه ای اطلاق میشود که هدف کاملا مشخص و قابل اندازه گیری وارزشیابی داشته و محدوده زمانی اجرائی ان معلوم باشد همچنین منابع مالی وانسانی وفنی مورداستفاده دربرنامه نیز بطور مشخص تعیین شده است .
خلاصه برنامه ريزي آموزشي ودرسي
برنامه ريزي آموزشي ودرسي مفاهيم ونظريات
براي مفهوم برنامه ريزي تعاريف متعددي ارائه شده است مثلا
برنامه ريزي عبارتست از طرح تدابيري كه بتوان به احسن وجه (يا مناسب ترين صورت)از منابع موجود براي نيل به هدفهاي مطلوب استفاده كرد.
كار برنامه ريزي به گفته «يان تين برگن»مشتمل است بر
1-پيش بيني وآينده نگري
2-مشخص كردن هدفها يا دادن محتوا به هدفها
3-هماهنگي ميان ابزارها ،عوامل،ووسايل مختلف اجراي سياست
جزوه اقدام پژوهی
فهرست: صفحه
انواع روش های تحقیق بر حسب نحوه گردآوری داده ها................................. 3
اقسام تحقیق توصیفی ........................................................................... 3
تعاریف اقدام پژوهی.............................................................................. 3
هدف از اقدام پژوهی چیست؟................................................................... 3
وجوه اشتراک و افتراق اقدام پژوهی با دیگر پژوهش ها.................................. 3
لزوم آشنایی معلمان با اقدام پژوهی........................................................... 4
مراحل اقدام پژوهی.............................................................................. 4
مراحل و گامهای اقدام پژوهی.................................................................. 5
فهرست گامهای اقدام پژوهی................................................................... 6
زمینههای اقدام پژوهی.......................................................................... 11
الگوی گزارش اقدام پژوهی..................................................................... 12
گزارش منتخب کشوری هفتمین فراخوان برنامه پژوهنده................................. 13
راهنمای تهیه ی گزارش اقدام پژوهی
1. صفحه روی جلد عنوان سایر مشخصات مربوطه
2. صفحه بسم الله الرحمن الرحیم
3. فرم مخصوص ثبت مشخصات معلم پژوهنده
4. صفحه ویژه نوشتن یک جمله علمی با تایپ درشت
5. صفحه ویژه فهرست عناوین
6. مقدمه آنچه در مقدمه باید درج شود:
مقاله با موضوع اقدام پژوهی
مقدّمه
با توجه به اینکه روش تحقیق «اقدام پژوهى»1 در سطح جهان و به ویژه در محافل علمى ایران، شیوه اى جدید است، لازم به نظر مى رسد که این شیوه پژوهشى از لحاظ پیشینه، تعریف، مراحل، اهداف و سایر جنبه ها مورد بررسى قرار گیرد تا پژوهشگران در موارد مقتضى از این روش تحقیق به نحو مناسب استفاده کنند.
1. پیشینه روش اقدام پژوهى
لوین (Kurt, Lewin; 1947) اولین کسى بود که با بیان این عقیده که اگر تحقیق نتواند فایده عملى داشته باشد تحقیق ناکافى است، زمینه لازم را براى تحقیق عمل نگر یا اقدام پژوهى
فراهم ساخت. به نظر او، هدف اصلى تحقیق تنها درک و تفسیر رویدادها نیست، بلکه تغییر آنها نیز هست.2 تحقیق عمل نگر ابزار نیرومندى براى تغییر و بهبود رویدادها در سطح محلى است.
مقدمه:
ازبخشهاي اساسي درپيشرفت وتوسعه ي كشورميزان بهره مندي گروههاي مختلف مردم ازآموزش است. آموزش دختران بصورت يكي ازگروههاي كمتربرخوردارازآموزش درسالهاي اخيرموردتوجه بيشتري واقع شده است و البته براثرفعاليت وتلاش روزافزون دختران رشدشايان توجهي در اين بخش حاصل شده است اماهمچنان درمناطق روستايي شاهدعقب ماندگي ومحروميت بعضي دختران ازتحصيل مي باشيم تاآن جادر بعضي ازمناطق دختران واجب التعليم به جهت عوامل متعددازدسترسي وورودبه نظام آموزشي باز مي مانندويااگرهم واردآموزش و پرورش شوندممكن است تحصيل رارهاكنند. در مناطق روستايي عوامل فرهنگي اجتماعي اقتصادي متعددي دراين محروميت دختران ازتحصيل مؤثراست ازجمله: زودرس بودن ازدواج, ضروري نديدن سوادوادامه تحصيل براي دختران ازجانب خانواده هاي پرجمعيت مشكلات رفتاري والدين اعتياد فقراقتصادي وحاكميت نگرش فرهنگ مردسالاري و…رامي توان مؤثر دانست.
ابزارهای گردآوری دادهها و اطلاعات
یکی از اصلی تر ین بخش های هر کار پژوهشی را جمع آوری اطلاعات تشکیل می دهد. چنانچه این کار به شکل منظم وصحیح صورت پذیرد کار تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری از داده ها با سرعت و دقت خوبی انجام خواهد شد. روشهای گردآوری اطلاعات پژوهش به دو دسته کتابخانهای و میدانی تقسیم میشود. در خصوص گردآوری اطلاعات مربوط به ادبیات موضوع و پیشینه پژوهش از روشهای کتابخانای و جهت جمع آوری اطلاعات برای تایید یا رد فرضیههای پژوهش از روش میدانی استفاده میشود. برای جمع آوری اطلاعات در کارهای پژوهشی چهار روش عمده را مورد استفاده قرار می دهند. با مطالعه این بخش میتوانید روش منتخب برای جمع آوری داده ها در تحقیق خود را تشخیص دهید و با انتخاب شیوه مناسب از سوگیری در تحقیق خود پیشگیری کنید.
چيستى و چگونگى پيشينه تحقيق
مقدمه و تعاريف
پس از يافتن مسئله تحقيق، پژوهشگر بايد كار خود را با دو بررسى مهم و كارساز آغاز كند كه عبارتند: از مطالعه اكتشافى و بررسى پيشينه يا مرور ادبيات تحقيق. اين بررسى ها مشابه و در هم تنيده اند و ممكن است برخى از مراحل آن ها همزمان صورت گيرد. با اين وجود، چون هدف هايشان متفاوت است، محقق بايد به تفاوت آن ها آگاه بوده و به هر دو كار بپردازد.
اهمیت و ضرورت مساله :
علاوه بر وجود مسأله و سؤال در ذهن محقق براي توجيه انجام پژوهشي خاص، بايد انجام آن پژوهش نيز داراي اهميت باشد. يعني در واقع انجام آن با توجه به صرف منابع مادي و انساني و... قابل توجيه باشد و انجام آن باعث رفع يك سري مشكلات يا توليد علم و اطلاعات جديد گردد و محقق بايد در پژوهش خود، اهميت انجام تحقيق خود را با توجه به عبارات واضح و روشن بيان نمايد(اسدیان،1391.
هر موضوع و مساله اجتماعی را به صرف اینکه قابل تحقیق می باشد ، نباید مورد بررسی قرار داد. در انتخاب موضوع تحقیق ، باید به اهمیت مساله مورد نظر توجه داشت ، تا اگر واجد ارزش و اهمیت کافی نیست ، برای آن انرژی و وقت و بودجه انسانی بدون جهت تلف نگردد. ارزش کار محقق در صورتی قابل توجه است که با صرف حداقل زمان و کمترین نیروی انسانی و مالی ، بتواند موفق به کسب بیشترین نتیجه بشود
چگونه بيان مسئله بنويسيم
بيان مساله قسمت بسيار مهم هر تحقیق بوده و تقريبا در تمامي پژوهشها حضور دارد. بيان مساله اولين بخش محتوايي تحقیق است و تاثير تعيين کننده اي در ارزشيابي تحقیق دارد و کيفيت بيان مساله، نشان دهنده ميزان آشنايي محقق با موضوع تحقيق است. ذيلا به چند سوال مهم در باره نحوه طراحي بيان مساله در پروپوزالها مي پردازيم.
بيان مساله، بيان چه چيزي است؟
در بيان مساله به چه چيزي بايد اشاره کنيم؟ از کجا تشخيص مي دهيم يک موضوع، مساله هست يا خير؟ به عنوان مثال مشارکت شهروندان در امور فرهنگي يا سياسي مساله است يا خير؟ اوقات فراغت مساله است يا خير؟ اعتياد به سيگار چطور؟ گرايش به موسيقي و فيلم؟ رضايت شغلي کارکنان يک سازمان؟ عملکرد تحصيلي دانشجويان؟ روحيه کارآفريني فارغ التحصيلان؟ کارآيي اساتيد؟ و خيلي از موضوعات ديگر. آيا هر موضوعي به محض اينکه مورد تحقيق قرار بگيرد به مساله تبديل مي شود؟ نشانه هاي مساله بودن يک موضوع کدامند؟
بيان مساله
خود متشكل از چندين زير مجموعه و از جمله عناصر مهم پايان نامه مي باشد.
- بيان مساله
مقدمه
تعريف مساله
تعريف عملياتي و مفهومي اجزاء مساله
پرسش هاي اساسي
مقدمه
• بيان مساله با مقدمه اي آغاز مي شود و نبايد چنان دور از مساله انتخاب كرد و كلي گرفت كه بتوان آن را درآغاز هر مطلب ديگري بيان كرد.
• مقدمه درواقع فتح بابي است براي ورود به مساله اصلي و نوعي توجيه و استدلال درجهت پرداختن به مساله مورد بررسي.
• طول مقدمه نبايد چنان باشد كه برمطلب اصلي- يعني تعريف مساله غلبه كند و به عبارت ديگر“ مقدمه زائد بر متن“ باشد.
• اندازه نوشتاري مقدمه طبعا با حجم نوشته اصلي تناسب دارد.
• پيشنهاد: براي اطمينان از ربط مستقيم مقدمه با متن ، شايد مناسب ترين شيوه آن باشد كه ابتدا مساله اصلي را درقالب تعريف مساله مشخص و تبيين كنيم ، آن گاه به تدوين مقدمه بپردازيم.
تعريف مساله
• در اين بخش، مطلب اصلي يا درواقع مساله اي كه قرار است در تحقيق مورد توجه قرار گيرد باز گشوده مي شود.اهميت مساله مورد بررسي و دلايل پرداختن به آن به عنوان موضوعي ضروري از جمله مطالبي است كه در اين بخش مورد اشاره قرار مي گيرد. در همين مرحله است كه پژوهنده تاكيد مي ورزد كه نتايج محتمل تحقيق مي تواند بر روند فعلي امور و سياستگذاري ها و برنامه ريزي ها مرتبط با آن ها اثر بگذارد.
• نكته اي كه به نظر مي رسد:
درتعريف مساله نبايد ادعايي را مطرح كرد كه در عنوان تحقيق لحاظ نشده باشد، در اين تعريف برابري محتوايي با عنوان و ساير بخش هاي طرح پيشنهادي بايد پيوسته مورد نظر باشد.
ابعاد و عوامل رشد اخلاقي و ديني از ديدگاه مكتب هاي روان شناسي
يك ـ ديدگاه روان تحليلگري
شايد مهم ترين بخش نظريه زيگموند فرويد، تقسيم بندي او درباره شخصيت انسان است. او مي گويد شخصيت انسان از بخش «نهاد»، «من» و «فرا من» تشكيل مي شود. «نهاد»، نيرويي است كه شخص را به ارضاي فوري نيازها و خواسته هاي بدني وادار مي كند. «من»، عنصر يا مؤلفه اي است كه بيشتر از روش عقل يا منطق پيروي مي كند و از نخستين سال زندگي، رشد من آغاز مي شود. سرانجام در ميان سال هاي سوم و چهارم زندگي، «فرامن» يا «مأمور اخلاقي» شخصيت رشد مي كند و كودك، معيارهاي خير، شر يا حق و باطل و درست و نادرست را مي آموزد.
روش های آموزش مفاهیم دینی
مقصود از روش ها، فنون، شيوه ها و دستور العمل هاي جزئي است که اهداف آموزش را به ثمر مي رسانند. مقصود از روش های آموزش مفاهیم دینی به کودکان، فنون، شیوه ها و دستورالعمل های جزئی است که اهداف و اصول آموزش مفاهیم دینی را به ثمر می رساند و به آن ها عینیت می بخشد. در واقع، بخش کاربردی فرایند آموزش مفاهیم دینی، شیوه ها و روش های آن است. به عبارتی، مهم ترین و دشوارترین مرحله از فرایند آموزش، تعیین و تشخیص روش های آموزش مفاهیم دینی و استفاده و به کارگیری صحیح و مناسب آن، به ویژه برای کودکان می باشد. از این رو، در این بخش، با توجّه به ویژگی های شناختی، عاطفی و انگیزشی کودکان دبستانی، به بررسی این روش ها خواهیم پرداخت.
رویکرد برنامه درس تعلیم و تربیت دینی
درس تعلیم و تربیت دینی زمینه ساز وتسهیل کننده میسر شکوفایی استعدادها و گرایش به خیرزیبایی و کمال است .
این برنامه با رویکرد به فطرت انسان برنامه خود را سامان می دهد و در اصول اهداف و روشهای تعلیمی و تربیتی ردپای ان را دنبال می کند و به موارد زیر که اصلی ترین ویژگی های فطری انسانند توجه ویژه دارد:
حقیقت جویی و خرد ورزی
گرایش به خیر و فضیلت
زیبایی گرایی
گرایش به خلا قیت و ابداع
گرایش به عشق و پرستش
روش آموزش و تربیت دینی، آموزش و تربیت دینی، سیره، شیوه،
در این نوشتار شیوه های آموزشی و تربیتی حضرت رسول اعظم(ص) مورد بحث قرار گرفته است. آنچه در این مقاله مورد نظر است نشان دادن شیوه های متنوع آموزشی و تربیتی حضرت در امر تعلیم و تربیت است شیوه هایی که هر کدام در جایگاه مناسب خود می تواند در امر تعلیم و تربیت مهم تلقی گردد. شیوه های مورد بحث عبارتند از: آموزش به روش غیرمستقیم، آموزش به شیوه تکرار، آموزش به شیوه عکس العمل مناسب، آموزش به شیوه پرسش و پاسخ، آموزش به شیوه تمثیل، آموزش به شیوه رفتاری نه تنها رهنمود گفتاری، آموزش به شیوه خطابه، آموزش به شیوه استفاده از وسایل کمک آموزشی، آموزش به شیوه عینی و تجربی، آموزش به روش نمایش خود عمل.
آسيبشناسي تربيت ديني در مدارس
تعريف آسيب شناسي
تركيب آسيب شناسي يا «Pathology»، از علوم پزشكي به علوم اجتماعي وارد شده ودر اصل به معناي مطالعه علل بيماري و عوارض و علايم غيرعادي است و در اصطلاح علومطبيعي به معناي «مطالعه و شناخت عوامل بينظميها در ارگانيسم انساني جهت درمان
اطلاعات كمي درباره يادگيرندگان
الف)اطلاعات كمي درباره يادگيرندگان نوعا شامل پيش بيني
تعداد جمعيت سنين مدرسه رو،تعداد دانش آموزان ودانشجويان ،توزيع آنان در استانها ،شهرها،روستاها
نرخ ازدياد جمعيت كشور،تعداد مدارس،توزيع دانش آموزان در مدارس،توسعه مدارس ،افت تحصيلي تعداد تحصيل كرده هاوغيره است
ب)منابع موجود براي كسب اطلاعات ياد شده :
اطلاعات ياد شده از طريق داده هاي سرشماري جمعيت كشور ،بررسي پرونده هاي مدارس ،آمار وزارت آموزش وپرورش واموزش عالي وساير مراكز واطلاعات بدست مي آيد.
نقش کتاب درسی در برنامه های آموزشی
کتاب درسی به شکلی که واجد آن هستیم، پدیده آموزشی قرن حاضر است که کارکردهای ویژهای را از خود به ظهور رسانده است. از آنجا که در فلسفه آموزش و پرورش حاکم در ایران؛ نقش تربیتی معلم، جایگاه متون آموزشی، حدود رفتار مطلوب فراگیران و دامنه عمل آنان و تاثیر فضای آموزش کمتر به روشنی و صراحت تبیین شده است، لذا در برهههای مختلف و در گفتارهای برخی متولیان امر آموزش و پرورش شاهد جهتگیریهای متفاوت "معلم محور، کتاب محور، دانش آموز محور و مدرسه محور" بودهایم. لیکن کتاب درسی از آنجا که همواره در دسترس و در معرض قضاوت میباشد، به طور مستمر محل مداقه اهل نظر بوده و هست و به یکی از حساسترین عملکردهای نظام رسمی آموزش و پرورش تبدیل شده است.
عوامل موثر در طراحی کتاب درسی
کتابهای درسی به خاطر اهمیّت زیادی که در تعیین محتوا و خط مشی آموزش دارند،کانون توجه تمامی دستاندرکاران آموزش و پرورش میباشند.اهمیّت کتابهای درسی در نظامهای آموزشی متمرکز،مانند ایران که تقریبا تمام عوامل آموزشی بر اساس محتوای آن تعیین و اجرا میشود،بیش از سایر انواع نظامهای آموزشی میباشد.و به خاطر همین اهمیّت بیش از حد است که صرف وقت نیروهای متخصّص در بررسی و تحلیل کتابهای درسی میتواند راهگشای حل بسیاری از مشکلات جاری آموزشی باشد.
عواملی که در طراحی کتاب درسی مدنظر قرارمیگیرد:
وظیفه برنامه ریزان درسی درمقابل میراث فرهنگی
فرهنگ محصول تلاش فکری و عملی همه انسان ها در دوران های پیشین است . فرهنگ انسان، مانند شناسنمه ای است که مشخصات و ریشه او را نشان می دهد. ملتی که میراث فرهنگی خود را به درستی بشناسد و از نظام فرهنگ خود با خبر باشد به سختی فریب جهان خواران را می خورد. در روزگار ما، جهان خواری از بین نرفته، بلکه نوع هدف و روش آن تغییر یافته و اکنون همه چیز و همه ترفندهایی آن از نوع فرهنگ است. در این شرایط، تنهاخود هویت غرهنگی افراد جامعه را حفظ خواهد کرد.
نقش فلسفه در برنامه درسی
برای اینکه تصمیم ها وفعالیتهای مرتبط با برنامه ریزی درسی ،آگاهانه ،منطقی وعملی باشند ،بایستی برپایه اصول،معیارها وضابطه های معتبری استوار باشد.
این اصول ومعیارها را می توان از نتایج ویافته های پژوهشهای انجام شده در زمینه ها و رشته های مختلفی بدست آورد تا اساس وبنیادی عقلانی برای برنامه ریزی درسی ایجاد کنند.
مطالعه وکاربرد اصول ، قوانین ویافته های علمی در زمینه های فلسفی ،روانی و اجتماعی ، برنامه درسی را متکی به مبانی علمی خواهد کرد.آگاهی وتسلط معلمین وبرنامه ریزان براین مبانی ،ضامن موفقیت کار آنها،بهبود آموزش ویادگیری ونهایتا افزایش کارایی نظام آموزشی وپرورش مطلوب فراگیران خواهد شد.
رابطه بین علم روانشناسی وبرنامه درسی
برنامه ريزي آموزشي و درسي در جهات مختلفي از زندگي انسانها کاربرد دارد و حوزههاي مختلف زندگي انسان نيازمندبرنامهريزي درست ومطلوب آموزشي ودرسي است .
مباني روانشناختي برنامهريزي درسي:
مباني رواني برنامهريزي درسي شامل آندسته از آگاهيهاو ادراکات مکتسب ازروانشناسي است که مربوط به ماهيت يادگيرنده وفرآينديادگيري است. اين ادراکات روي محتوا،سازماندهي فعاليتها وتجربيات يادگيري که براي يادگيرنده فراهم ميشود،تأثيربسزايي دارد. بنابراين برنامه درسي رابطه بسيار تنگاتنگ ونزديکي با اصول روانشناسي به ويژه روانشناسي تربيتي دارد. روانشناسی تربیتی شاخه ای ازعلم روانشناسی است که جنبه های کاربردی اصول ویافته های روانشناسی رادرتعلیم وتربیت مطالعه وبررسی مینماید . (پروند،1385،ص 138-139).
مبانی جامعه شناختی برنامهریزی درسی
در زمانهای دور که جوامع انسانی هنوز شکل تخصصی خود را نیافته و تقسیم کار در آنان صورت نگرفته بود، آموزش فرزندان هر خانواده، مستقیماً توسط والدین انجام میشد. بعلاوه کودک از طریق مشاهده آداب و رسوم زندگی، به تدریج با سبک و چگونگی زندگی اطرافیان خویش آشنا شده، راه غلبه بر محیط پیرامون خویش را فرا میگرفت. با گسترش جوامع و پیچیدهتر شدن زندگی، به عبارتی ظهور تخصصها و مشاغل گوناگون در گسترۀ جامعه، وظیفه تعلیم و تربیت فرزندان دیگر نمیتوانست از سوی خانوادههاانجام شود. لذا خانواده این وظیفه را بر عهدۀ افرادی به نام معلم یا مربی قرار داد.
مبانی روانشناختی برنامه ریزی درسی
یکی از علومی که برنامه ریزان آموزشی و درسی باید به آن آشنا باشند تا بتوانند از اصول قواعد و یافته های آن در مراحل مختلف طراحی و اجرای برنامه های آموزشی و درسی استفاده نمایند علم روانشناسی است.این علم بخصوص از نیمه دوم قرن نوزدهم توسعه قابل ملاحظه ای یافته و کمک های شایان توجهی به اغلب علوم انسانی نموده است.
امروزه جای کوچکترین تردیدی نیست که استفاده از اصول قوانین و یافته های علم روان شناسی یکی از ارکان اصلی پیشرفت ها و ترقیات انسان در شأن های مختلف زندگانی بوده است.انسان بخصوص طی قرن اخیر برای حل بسیاری از مسایل فردی و اجتماعی خود از این علم کمک های سودمندی دریافت داشته است.
باسمه تعالی
چرا برنامه ریزی درسی نیاز به مبانی دارد ؟ مفهوم مبانی برنامه ریزی درسی چیست؟
مقدمه :
برنامه درسی به عنوان مسئله مورد علاقه بشر ، تازگی نداشته و عمر آن به قدمت عمر انسان می رسد . رهبران سیاسی و مذهبی ، فیلسوفان، نظریه پردازان اجتماعی ، متخصصان حوزه تعلیم و تربیت ، معلمان و والدین همواره توجه خاصی به این پرسش داشته اند که " چه چیزی باید آموزش داده شود ؟ " (طالبی ، سعید -1392)
پی ریزی پایه های علمی برنامه درسی به عنوان یک حوزه مستقل و تخصصی و یک رشته تحصیلی به سال 1918 باز می گردد و نخستین کتاب در زمینه برنامه درسی توسط فرانکلین بوبیت منتشر شد . اگر چه بوبیت تحت تاثیر اصول مدیریت علمی بود ، ولی در صدد کاربرد این اصول در برنامه درسی بوده است . درواقع اثر بوبیت نخستین پایه های نظری برنامه درسی را پی ریزی کرد و مشوق دیگران در امر برنامه درسی بود . ( قورچیان ، 1374)
از این رو برنامه درسی بعنوان یک موضوع مهم در آموزش و پرورش جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است . اما باید توجه داشت که شناخت برنامه درسی منوط بر شناخت اساس و پایه آن می باشد که در این نوشته در خصوص ضرورت شناخت مبانی بحث شده است .
باسلام به کاربران محترم