تحلیل محتوا

به نظر بنده در این بخش از کتاب تنوع تصاویر جانوران مناسب می باشد و دانش آموز را به اهداف بالا می رساند ولی بعضی از تصاویر باعث گیجی دانش آموز می شوند مانند تصویر ماهی صفحه 26 که دانش آموز باید تعداد باله های ماهی را از روی شکل تشخیص دهد .

 و د ر متن مربوط به خزندگان به اگر به این نکته اشاره می شد که پاهای خزندگان کوتاه می باشند و از طرفین بدن خارج می شوند فهم مطلب مربوط به خزندگان راحت تر می شد.

روش تدریس

در تدریس این می توان از روش های نمایشی – پرسش و پاسخ و گردش علمی استفاده نمود . این روش ها به همراه روش سخنرانی می توانند دانش آموزان را به اهداف بالا برسانند.

ارزشیابی

ارزشیابی این بخش باید از نوع عملی و شفاهی باشد.                       

   درس سوم: گوناگونی گیاهان

 

در فرآیند این درس، دانش آموزان با گیاهان دانه دار آشنا می شوند و از طریق مشاهده و مقایسه در می یابند که در این گیاهان، ریشه ، ساقه ، برگ ، گل و دانه ها گوناگونند و با انجام فعالیت های مختلف می توانند گیاهان دانه دار را به دو گروه گل دار و مخروط دار طبقه بندی کنند.

آن چه دانش آموزان در مورد «گیاهان» می دانند:

سال اول: اجزای اصلی گیاه، ریشه، ساقه، برگ ، گل و میوه است، گیاه فایده های زیادی دارد.

 سال دوم: هر کدام از اجزای گیاه وظیفه ی خاصی دارد، در اثر رشد دانه گیاه تولید می شود. گیاهان متنوع اند و زیستگاه های مختلفی دارند. محیط زیست را باید پاکیزه نگه داریم.

هدف ها: انتظار می رود در فرآیند آموزش این درس هر دانش آموز به هدف های زیر برسد:

 

هدف کلی : آشنایی با گونا گونی گیاهان

 

 

اهداف جزئی :

 

1- انواع گیاهان را بشناسند

2- منظور از قسمتهای اصلی گیاه را بدانند

3- انواع گیاهان گل دار را تشخیص دهند

4- نیاز به دانه را در گیاهان بدانند

 

اهداف رفتاری :

 

1- بتوانند گیاهان دانه دار را نام ببرند

2- بتواند گیاهان گل دار را نام ببرند

3- نسبت به گیاهان علاقه نشان دهند

4- محل قسمتهای اصلی گیاه را رسم کنند

 

دانستنی ها و مهارت ها:

1- از طریق مشاهده ی گیاهان به گوناگونی شکل آن ها پی ببرد.

2- ریشه و برگ گیاهان مختلف را مشاهده،‌مقایسه و طبقه بندی کند.

3- گل های مختلف را مشاهده و براساس گلبرگ ها طبقه بندی کند.

4- از طریق جمع آوری اطلاعات با گیاهان مخروط دار آشنا شود.

5- دانه ها را مشاهده و طبقه بندی کند.

6- از طریق مطالعه با روش طبقه بندی گیاهان دانه دار توسط دانشمندان آشنا شده و یافته های خود را با طبقه بندی آنان مقایسه کند.

نگرش ها:

 

1- به مشاهده و مطالعه ی گیاهان علاقه مند شود.

2- در فعالیت گروهی احساس مسئولیت کند.

3- نسبت به حفظ محیط زیست علاقه مند شده و احساس مسئولیت کند.

تحلیل محتوا

در این بخش از کتاب با وجود تصاویر زیاد به کاربرد دروس در زندگی زیاد توجهی ننمود.مثلا می توانست در بخش معرفی انواع ریشه ابتدا تفاوت ریشه و ساقه و راه شناسایی این دو از هم را بیان کند و بعد به معرفی انواع ریشه بپردازد. در بحث معرفی گل و تعداد گلبرگ ها با توجه به زمان تدریس این بخش که احتمالا در اواخر پاییز می باشد گلی پیدا نمی شود که دانش آموز بخاهد تعداد گلبرگ های آن را بشمارد

 

روش تدریس

 

در تدریس این می توان از روش های نمایشی – پرسش و پاسخ و گردش علمی استفاده نمود . این روش ها به همراه روش سخنرانی می توانند دانش آموزان را به اهداف بالا برسانند.

ارزشیابی

ارزشیابی این بخش باید از نوع عملی و شفاهی باشد.

 

 درس چهارم: گرما و مواد (1)

 

دانش آموزان فعالیت های مختلفی در ارتباط با تغییر حالت مواد انجام می دهند و ضمن مشاهده ی تغییر حالت ها ، با مفاهیم ذوب، انجماد و تبخیر آشنا می شوند.

آن چه دانش آموزان در مورد «گرما» می دانند:

سال اول: همه ی چیزها و همه جاها به یک اندازه گرم نیستند؛ گرمای زمین از خورشید است؛ گرما در بسیاری کارها به ما کمک می کند. گرما سبب آب شدن یخ می شود.

 سال دوم: بیش تر چیزهایی که در اطراف خود می بینیم «ماده» نام دارد؛ ماده به سه حالت جامد،‌مایع و گاز وجود دارد؛ ماده جرم و حجم دارد.

هدف ها: انتظار می رود در فرآیند آموزش این درس هر دانش آموز به هدف های زیر برسد:

 

 

اهداف جزئی :

 

1- انواع تغییر حالت ها را بدانند

2- منظور از انجماد و ذوب را بدانند

3- چگونگی اثر گرما را بشناسند

 

 

 

اهداف رفتاری :

 

1- بتوانند تبدیل حالات ماده را نام ببرند

2- بتوانندذوب و انجماد را تعریف کنند

3- نسبت به ذوب و انجماد شدن مواد علاقه نشان دهند

 

مهارت ها ، دانستنی ها

1- با مشاهده ی محیط اطراف مثال ها یی از تغییر حالت مواد ارائه کند.

2- با ارائه ی مثال هایی از محیط اطراف ، مفاهیم واژه های (ذوب) (انجماد) (تبخیر) را شرح دهد.

3- با کاربرد ابزار مناسب وانجام آزمایش ، تغییر حالت های ماده را نشان دهد

4- آموخته هایش را در موارد مناسب به کاربرد وبتواند مشاهداتش را تفسیر کند

5- حاصل مشاهدات خود را در فعالیت های عملی گزارش کند

نگرش ها

1- ابزار ومواد مورد نیاز را تهیه کند .

2- نسبت به تغییرات محیط و مشاهده ی پدیده های نو از خود کنجکاوی نشان دهد .

3- نکات ایمنی وبهداشتی را رعایت کند.

تحلیل محتوا  

در این بخش متن و تنوع تصاویر و پرسش ها همگی به گونه ای هستند که می توانند دانش آموزان را به اهداف پیش بینی شده برسانند . مثال ها ی خوبی درباره ذوب و تبخیر و انجماد در قالب تصویر آمده است و تصاویر مناسب با متن به خوبی در این بخش گنجانده شده است . به ارتباط مطالب با زندگی توجه شده . به نظر بنده محتوا در این بخش می تواند دانش آموز را به اهداف برساند.

روش تدریس

 در تدریس این می توان از روش های نمایشی – پرسش و پاسخ و گردش علمی استفاده نمود . این روش ها به همراه روش سخنرانی و انجام آزمایشات  می توانند دانش آموزان را به اهداف بالا برسانند.

ارزشیابی

ارزشیابی این بخش باید از نوع عملی و شفاهی باشد. و معلم می تواند جهت ارزشیابی از فعالیت های خارج از کلاس هم استفاده کند.

                        

  درس پنجم: گرما و مواد (2)

 

 

 

دانش آموزان ضمن انجام فعالیت های مختلف با اثرات گرما بر روی مواد در سه حالت (جامد و مایع و گاز) بیش تر آشنا می شوند و پی می برند که گرما علاوه بر ایجاد تغییرات در حالت ماده ، باعث تغییر حجم مواد نیز می گردد.

آن چه دانش آموزان در مورد «گرما و مواد» می دانند:

سال اول: همه ی جاها و همه ی چیزها به یک اندازه گرم نمی شوند. گرما در انجام بسیاری از کارها به ما کمک می کند.

سال دوم: بیش تر چیزهایی که در اطراف ماست ماده است. مواد به صورت جامد، مایع و گاز هستند . مواد مختلف، دارای جرم و حجم متفاوت هستند. از دماسنج برای اندازه گیری سردی و گرمی هوا استفاده می شود.

سال سوم: مواد اگر به اندازه ی کافی گرم یا سرد شوند تغییر حالت می دهند؛ انجماد، تبخیر و ذوب از این مواردند.

هدف ها: انتظار می رود در فرآیند آموزش این درس هر دانش آموز به هدف های زیر برسد:

 

هدف کلی : آشنایی با گرما ومواد

 

 

 

اهداف جزئی :

 

1- اثر گرما بر حجم مواد را بشناسند

2- اثر گرما بر حجم مواد جامد را بدانند

3- اثر گرما بر حالتهای ماده را تشخیص دهند

 

 

 

اهداف رفتاری :

 

1- بتواند اثر گرما بر حجم مواد جامد را شرح دهند

2- بتواند اثر گرما بر حجم مواد گاز را توضیح دهند

3- نسبت به اثرات گرما بر حجم مواد علاقه نشان دهند

4- بتوانند چگونگی اثر گرما بر حجم مواد مایع را تفسیر کنند

 

 

مهارت ها ، دانستنی ها

1- با مشاهده ی دقیق اثر گرما بر مواد مختلف نتیجه گیری کند که مواد مختلف (گاز، مایع و جامد) در اثر گرما تغییر حجم می دهند.

2- فعالیت هایی طرح کند که نشان دهد مواد در اثر گرما تغییر حجم می دهند.

3- در کاربرد ابزار مناسب جهت انجام فعالیت های مرتبط با اثر دما در تغییر مواد مهارت داشته باشد.

4- آموخته ها را در موقعیت های مناسب به کار گیرد.

5- مثال هایی از تغییر حجم مواد در حالت های مختلف ارائه کند.

 

نگرش ها

 

1- نسبت به پدیده های محیط اطراف کنجکاو شود.

2- در کار گروهی احساس مسئولیت کند.

3- نکات ایمنی را به کار برد.

 

تحلیل محتوا

 

با توجه به اینکه در این بخش تاثیر گرما بر مواد و در همان حالت اولیه ماده تدریس می گردد و با بخش قبلی تفاوت دارد از تصاویر ، متن ها و فعالیت ها و آزمایشات مناسبی استفاده شده است و معلم می تواند با استفاده از این تصاویر و ... مفاهیم امقباض و انبساط را  به خوبی تدریس نماید.در این بخش به ارتباط مفاهیم و مطالب با زندگی روزمره به خوبی توجه شده است و دانش آموز می تواند بسیاری از این مفاهیم و مطالب را در زندگی روزمره بکار برد.

 

 

روش تدریس

در تدریس این می توان از روش های نمایشی – پرسش و پاسخ و گردش علمی استفاده نمود . این روش ها به همراه روش سخنرانی و انجام آزمایشات  می توانند دانش آموزان را به اهداف بالا برسانند.

 

ارزشیابی

 

ارزشیابی این بخش باید از نوع عملی و شفاهی باشد. و معلم می تواند جهت ارزشیابی از فعالیت های خارج از کلاس هم استفاده کند.

 

                         

درس ششم: انرژی چیست؟

 

 

در فرآیند آموزش این درس، دانش آموزان با انجام فعالیت های مختلف پی می برند که برای انجام دادن کارها یا به حرکت درآوردن چیزها انرژی لازم است. آن ها هم چنین با شکل های مختلفی از انرژی مثل انرژی حرکتی، صوتی، نوری و الکتریکی آشنا می شوند و از طریق انجام فعالیت هایی ، مفهوم تبدیل انرژی را درک می کنند و آن را تعمیم می دهند.

آن چه دانش آموزان در مورد «انرژی» می دانند:

سال اول: از گرما و نور استفاده های زیادی می شود.

 سال دوم: برای دیدن اجسام نور لازم است،‌هر چیزی که از خودش نور بدهد چشمه ی نور است.

سال سوم: گرما سبب افزایش حجم مواد می شود. اگر گرما به اندازه ی کافی زیاد باشد، باعث تغییر حالت مواد می شود.

هدف ها: انتظار می رود در فرآیند آموزش این درس هر دانش آموز به هدف های زیر برسد:

 

هدف کلی : آشنایی با منابع انرژی و کاربرد آنها

 

 

 

اهداف جزئی :

 

1- مفهوم سوخت را بشناسند

2- انواع سوخت را نام ببرند

3- اجسامی را که انرژی دارند را تشخیص دهند

4- با چگونه درست انرژی مصرف کردن آشنا شوند

 

 

 

اهداف رفتاری :

 

1- بتوانند مفهوم سوخت را بنویسند

2- نسبت به درست مصرف کردن انرژی علاقه نشان دهند

3- انواع سوختها را شرح دهند

 

مهارت ها ، دانستنی ها

1- با ذکر چند مثال به ضرورت انرژی در انجام کارهای روزانه پی ببرند.

2- انرژی موردنیاز در انجام دادن کارها و ورزش های مختلف را با هم مقایسه کند.

3- از طریق مشاهده و جمع آوری اطلاعات با شکل های مختلف انرژی (انرژی گرمایی، انرژی نورانی، انرژی صوتی و انرژی الکتریکی) آشنا شده و برای هر کدام مثال بزند.

4- از طریق گفت و گو با اعضای گروه خود اجسامی را که انرژی نورانی ،‌ گرمایی و یا هر دو را دارا هستند در جدولی طبقه بندی می کند.

5- از طریق ساختن یک مدل ساده (مارپیچ مقوایی) و آزمایش با آن، تبدیل انرژی ها به یک دیگر را مشاهده کند.

6- مثال هایی را از تبدیل انرژی ها به یک دیگر بیان کند.

نگرش ها

1- نسبت به صرفه جویی در مصرف انرژی احساس مسئولیت کند.

2- ضوابط کار گروهی را رعایت کند.

3- در استفاده از انرژی به مسایل زیست محیطی توجه کند.

 

تحلیل محتوا 

 

در این بخش ابتدا به مفهوم انرژی پرداخته شده است که با تصاویر و متن های خوبی این مطلب عنوان شده است.در ادامه به معرفی چند نوع از انرژی ها و تبدیل انرژی ها به یکدیگر پرداخته شده است و مثال های خوبی برای هر کدام آورده شده است.ولی ایرادی که بنده می توانم به این بخش بگیرم عدم به روز بودن  محتوا می باشد چرا که دانش آموز در هر جایی صحبتی از انرژی هسته ای می شنود و حتی از شعار ها و سرود هایی در این خصوص استفاده می کند ولی نمی داند که این انرژی چیست. در اینجا مولفین می توانستند به معرفی مختصری از این انرژی بپردازند.

 

روش تدریس

در تدریس این می توان از روش های نمایشی – پرسش و پاسخ و گردش علمی استفاده نمود . این روش ها به همراه روش سخنرانی و انجام آزمایشات  می توانند دانش آموزان را به اهداف بالا برسانند.

ارزشیابی

ارزشیابی این بخش باید از نوع عملی و شفاهی باشد. و معلم می تواند جهت ارزشیابی از فعالیت های خارج از کلاس هم استفاده کند.

 

             

 

                           درس هفتم: انرژی چیست؟

 

دانش آموزان با انجام فعالیت های مختلف با منابع اصلی تامین انرژی مورد نیاز انسان مانند سوخت ها، آب جاری و باد آشنا می شوند. خورشید را به عنوان یک منبع مهم تامین انرژی می شناسند و به اهمیت صرفه جویی در منابع انرژی و استفاده درست از آن پی می برند.

آن چه دانش آموزان در مورد «انرژی» می دانند:

سال اول:خورشید منبع بزرگ گرما و نور است.

 سال دوم: ----------------------------------------

سال سوم: برای انجام کارها انرژی لازم است؛ انرژی به شکل های مختلف مانند انرژی گرمایی، حرکتی، نورانی،‌الکتریکی و صوتی وجود دارد؛ انرژی ها به یک دیگر تبدیل می شوند.

هدف ها: انتظار می رود در فرآیند آموزش این درس هر دانش آموز به هدف های زیر برسد:

 

هدف کلی : آشنایی با منابع انرژی و کاربرد آنها

 

 

 

اهداف جزئی :

 

1- مفهوم سوخت را بشناسند

2- انواع سوخت را نام ببرند

3- اجسامی را که انرژی دارند را تشخیص دهند

4- با چگونه درست انرژی مصرف کردن آشنا شوند

 

 

 

اهداف رفتاری :

 

1- بتوانند مفهوم سوخت را بنویسند

2- نسبت به درست مصرف کردن انرژی علاقه نشان دهند

3- انواع سوختها را شرح دهند

 

 

مهارت ها ، دانستنی ها

 

1- بعضی از منابع اصلی انرژی را با ذکر مثال نام ببرد.

2- موارد مختلف استفاده از انرژی خورشیدی را با ذکر مثال بیان کند.

3- چرخ آبی، چرخ بادی و آب گرم کن خورشیدی بسازد. (کاربرد ابزار)

4- برای استفاده از منابع اصلی انرژی مثل آب و باد مثال بزند.

5- برای استفاده از انرژی باد یا آب وسیله ای طراحی کند.

6- منابع مختلف انرژی را با هم مقایسه کند و مزایا و معایب هر کدام را بیان کند.

 

نگرش ها

 

1- نسبت به صرفه جویی در منابع انرژی و استفاده ی درست از آن علاقه مند شود.

2- ضوابط کار گروهی را رعایت کند.

3- در حفاظت از محیط زیست بکوشد.

تحلیل محتوا

در این بخش در تصویر عنوانی تصویری مربوط به انرژی باد آورده شده است و در ادامه یکی از منابع مهم انرژی یعنی سوخت معرفی شده است ودر ادامه به معرفی انرژی آب و باد و انرژی خورشید پرداخته شده است .شاید یکی از بخش هایی که محتوا می تواند به راحتی دانش آمورا به اهداف نگرشی پیش بینی شده برساند همین بخش باشد و احتمالا دلیل آن حساسیت موضوع و ضرورت استفاده درست از منابع انرژی می باشد .  محتوای این فصل می تواند دانش آمو را به اهداف  بالا برساند .

روش تدریس

در تدریس این می توان از روش های نمایشی – پرسش و پاسخ و گردش علمی استفاده نمود . این روش ها به همراه روش سخنرانی و انجام آزمایشات  می توانند دانش آموزان را به اهداف بالا برسانند.

ارزشیابی

ارزشیابی این بخش باید از نوع عملی و شفاهی باشد. و معلم می تواند جهت ارزشیابی از فعالیت های خارج از کلاس هم استفاده کند.  

 

   درس هشتم: آب در روی زمین

 

دانش آموزان با صورت های مختلف آب در طبیعت آشنا می شوند و از طریق مشاهده ی تصاویر و گفت و گو درباره ی آن ها، چرخه ی آب و مراحل مختلف آن را می شناسند.

آن چه دانش آموزان در مورد «جانوران» می دانند:

سال اول: قسمتی از سطح زمین را آب پوشانیده است؛ از آب باید به طور صحیح استفاده کرد، گیاه به آب مناسب نیاز دارد تا رشد کند.

سال دوم: آب سطح زمین را تغییر می دهد.

سال سوم: آب در طبیعت به سه حالت جامد، مایع و گاز وجود دارد و می تواند در شرایط مناسب از حالتی به حالت دیگر درآید.

هدف ها: انتظار می رود در فرآیند آموزش این درس هر دانش آموز به هدف های زیر برسد:

 

هدف کلی : آشنایی با منابع آب بر روی زمین

 

 

 

اهداف جزئی :

 

1- منظور از منابع آب در روی زمین را تشخیص دهند

2- منابع آب در روی زمین را نام ببر ند

3- چرخ آب در روی زمین را ترسیم نمایند

 

 

 

اهداف رفتاری :

 

1- بتواند مفهوم چرخ آب را بنویسند

2- نسبت به آب های روی زمین توجه نمایند

3- درست مصرف کردن آب را بیاموزند

4- با چگونه درست مصرف کردن آب آشنایی پیدا کنند

 

مهارت ها ، دانستنی ها

 

1- برای حالت های مختلف آب در محیط اطراف مثال بزند.

2- با مشاهده ی طرح چرخه ی آب، این چرخه و مراحل آن را توضیح دهد.

3- در مورد تبخیر آب های جاری در سطح زمین و نقش آن در چرخه ی آب مثال بزند.

4- تشکیل ابر را به عنوان یک مرحله در چرخه ی آب بداند و توضیح دهد.

5- با مشاهده ی تصاویر مرتبط و محیط اطراف طرز تشکیل رود را شرح دهد.

6- با مشاهده ی محیط اطراف ، اطلاعاتی در مورد آب های زیر زمینی جمع آوری کند و منابع آن ها را نام ببرد.

7- از طریق ساختن مدل از یک چاه در باره ی تشکیل آب های زیر زمینی و جمع شدن آن ها در چاه ها، اطلاعات جمع آوری کند.

8- با توجه به اطلاعاتی که در مورد آب منابع جمع آوری می کند به لزوم تصفیه ی آب پی ببرد.

9- مدلی از یک دستگاه تصفیه آب بسازد و به کمک آن مقداری آب گل آلود را صاف کند.

10- در باره ی راه های صرفه جویی در مصرف آب تحقیق نماید و در یک جدول گزارش کند.

 

نگرش ها

 

1- در انجام فعالیت ها با افراد گروه همکاری کند.

2- در تهیه ی وسایل لازم احساس مسئولیت کند.

3- در تمیز نگه داشتن آب حساس شود.

4- در مصرف آب صرفه جویی کند.

 

تحلیل محتوا

 

در این بخش در واقع تدریس با پرسشی شروع شده است که (( آیا  غیر از دریا،دریاچه ، رود و زیر زمین جای دیگری را می شناسید  که آب وجود داشته باشد؟)) می تواند در همان ابتدای تدریس دانش آموز را با موضوع درگیر نماید. به جای بعضی تصاویر می شد از تصاویر بهتری استفاده نمود مانند تصاویر ابر ها که برای دانش آموز زیاد جذاب و قابل فهم نمی باشند.. به نظر  بنده این بخش با استفاده از تصاویر و متن های مناسب می تواند دانش آموز را به اهداف برساند . در پایان بخش به اهداف نگرشی نیز توجه شده است.

 

روش تدریس

در تدریس این می توان از روش های نمایشی – پرسش و پاسخ و گردش علمی استفاده نمود . این روش ها به همراه روش سخنرانی و انجام آزمایشات  می توانند دانش آموزان را به اهداف بالا برسانند.

 

ارزشیابی

 

ارزشیابی این بخش باید از نوع عملی و شفاهی باشد. و معلم می تواند جهت ارزشیابی از فعالیت های خارج از کلاس هم استفاده کند.                    

 

  درس نهم: دریاها

 

 

 

در فرآیند این درس دانش آموزان با دریاها آشنا می شوند و از طریق مشاهده ی تصاویر، گفت و گو و انجام فعالیت های عملی در باره ی آن اطلاعات جمع آوری می کنند.

آن چه دانش آموزان در مورد «آب» می دانند:

سال اول: آب در بسیار جاها یافت می شود. از آب دریا استفاده های گوناگونی می گردد.

سال دوم: -

سال سوم: در زمین آب به حالت های مختلف وجود دارد و دائم از حالتی به حالت دیگر در می آید(چرخه ی آب)

هدف ها: انتظار می رود در فرآیند آموزش این درس هر دانش آموز به هدف های زیر برسد:

 

هدف کلی : آشنایی با در یاها و اقیانوسها

 

 

 

اهداف جزئی :

 

1- اقیانوس را تعریف نمایند

2- حر کت آب دریا را نام ببرند

3- قسمتهای یک دریا را نام ببرند

4- چگونگی استفاده از دریا را با رسم شکل توضیح دهند

 

 

 

اهداف رفتاری :

 

1- بتواند مفهوم اقیانوس را بدانند

2- تفاوت اقیانوس از دریا را بنویسند

3- با راههای کاربرد دریاها آشنایی پیدا کنند

 

مهارت ها ، دانستنی ها

 

1- با مشاهده ی کره ی جغرافیایی ، وسعت خشکی ها و آب های روی زمنی را مقایسه کند.

2- با مشاهده ی کره ی جغرافیایی، بزرگی دریاها و اقیانوس ها را مقایسه کند.

3- از طریق جمع آوری اطلاعات به فرآیند شوری آب دریا پی ببرد.

4- از طریق جمع آوری اطلاعات به نقش باد در پدید آوردن امواج پی ببرد.

5- با استفاده از منابع مناسب،‌ اطلاعاتی در مورد کف دریاها به دست آورد.

6- از طریق مطالعه و گفت و گو، در مورد استفاده های گوناگون از دریا اطلاعاتی جمع آوری کند.

7- با انجام آزمایشی، چگونگی شیرین کردن آب دریا را نشان دهد.

8- در مورد اهمیت حفاظت از دریاها و جلوگیری از آلودگی آن ها اطلاعاتی جمع آوری نماید.

9- از طریق گفت و گو با افراد گروه، برای جلوگیری از آلودگی رودخانه ها و دریاها راه حل ارائه دهد.

 

نگرش ها

 

1- به مطالعه در مورد دریاها و اقیانوس ها علاقه مند شود.

2- به اهمیت پاکیزگی دریاها پی ببرد.

3- در قبال حفظ محیط زیست و جلوگیری از آلودگی دریاها احساس مسئولیت کند.

 

تحلیل محتوا

 

به نظر بنده متن موجود به همراه تصاویر و فعالیت ها و آزمایشات می توانند دانش آموزان را به اهداف بالا برسانند.

 

روش تدریس

 

در تدریس این می توان از روش های نمایشی – پرسش و پاسخ و گردش علمی استفاده نمود . این روش ها به همراه روش سخنرانی و انجام آزمایشات  می توانند دانش آموزان را به اهداف بالا برسانند.

 

ارزشیابی

 

ارزشیابی این بخش باید از نوع عملی و شفاهی باشد. و معلم می تواند جهت ارزشیابی از فعالیت های خارج از کلاس هم استفاده کند.

 

     درس دهم: اندام های حرکتی

 

 

در این درس دانش آموزان ، ماهیچه ها را به عنوان عامل اصلی حرکت در بدن، می شناسند و می آموزند که ماهیچه ها برای حرکت آسان تر و تندتر باید به استخوان متصل باشند، آنان با انواع ماهیچه ها و مفصل ها، نقش آن ها در حرکت و نیز آسیب های مهم استخوان و ماهیچه آشنا می شوند و به اهمیت صحیح نشستن و راه رفتن در حفظ سلامت اندام های حرکتی پی می برند.

آن چه دانش آموزان در مورد «اندام های حرکتی» می دانند:

سال اول و دوم: ـ

سال سوم: مهره داران در بدن خود اسکلتی از جنس استخوان دارند؛ قسمت اصلی اسکلت، ستون مهره است و انسان نیز در گروه مهره داران است.

هدف ها: انتظار می رود در فرآیند آموزش این درس هر دانش آموز به هدف های زیر برسد:

 

اهداف کلی : آشنایی با اندامهای حرکتی

 

 

 

اهداف جزئی :

 

 

1- انواع اندامهای حرکتی را نام ببرند

2- کاربرد استخوانها را درک نمایند

3- مفهوم مفصل را بشناسند

4- منظور از شکستگی استخوان و ماهیچه را شرح دهند

 

 

اهداف رفتاری :

 

1- بتواند کاربرد استخوان را بنویسند

2- تفاوت استخوان و ماهیچه را شرح دهند

3- نسبت به اندامهای حرکتی خود علاقه نشان دهند

4- محل استخوانها در روی بدن خود را نشان دهند

 

 

 

 

مهارت ها ، دانستنی ها

 

1- از طریق مشاهده و گفت وگو با اندام های حرکتی و نقش ماهیچه ها و استخوان ها آشنا شود.

2- با ساخت مدل به اهمیت وجود اسکلت در بدن انسان پی ببرند.

3- با ابزار ساده مدلی از ستون مهره های انسان را بسازد و طرز کار آن راتوضیح دهد.

4- با انجام آزمایشی با نقش مفصل در حرکت استخوان ها آشنا شود.

5- از طریق گفت و گو و مطالعه در باره ی آسیب های استخوان و علل به وجود آمدن آن ها ، اطلاعات جمع آوری کند.

 

نگرش ها

 

1- به مطالعه و گفت  و گو در باره ی نقش اندام های حرکتی خود علاقه مند شود.

2- در هنگام نشستن به وضعیت ستون مهره های خود توجه کند.

3- در مراقبت از اندام های حرکتی خود کوشا شود.

 

تحلیل محتوا

 

             به نظر بنده متن ، تصاویر و فعالیت ها و آزمایشات یا به طور کلی ، محتوا می تواند دانش آموز را به اهداف بالا برساند . دانش آموز با  تصویر عنوانی که برای شروع این بخش استفاده شده است در درس های قبل آشنا بوده (بخش انرژی چیست؟ص 63)و شاید برای شروع و ایجاد انگیزه دیگر کارآیی نداشته باشد.

 

روش های تدریس

 

در تدریس این می توان از روش های نمایشی – پرسش و پاسخ و گردش علمی استفاده نمود . این روش ها به همراه روش سخنرانی و انجام آزمایشات  می توانند دانش آموزان را به اهداف بالا برسانند.

 

ارزشیابی

 

ارزشیابی این بخش باید از نوع عملی و شفاهی باشد. و معلم می تواند جهت ارزشیابی از فعالیت های خارج از کلاس هم استفاده کند.

 

                     درس یازدهم: دستگاه گوارش

 

 

 

در این درس دانش آموزان ضمن انجام فعالیت ها با دستگاه گوارش انسان آشنا می شوند.

تحلیل هدف ها

دانش آموزان با قسمت های مختلف دستگاه گوارش انسان آشنا می شوند.

با وظیفه ی هر یک از اعضای دستگاه گوارش آشنا می شود.

با عمل جذب در دستگاه گوارش انسان آشنا می شود .

نسبت به حفظ دستگاه گوارش خود حساس تر می شود و از دندان های خود بهتر مواظبت می کند.

 

 

هدف کلی : آشنایی با دستگاه گوارش

 

 اهداف جزئی :

 

1- قسمتهای دستگاه گوارش را نام ببرید

2- انواع دندانها را نام ببرند

3- کاربرد هرکدام از اجزای دستگاه گوارش را بشناسید

 

 

 

اهداف رفتاری :

 

1- بتواند اجزای دستگاه گوارش بدن را نام ببرند

2- نسبت به سلامتی خود و دستگاه گوارش کوشا باشند

3- کاربرد هر یک از اجزای دستگاه گوارش را در روی شکل آنها بنویسند

 

تحلیل محتوا

 

به نظر بنده این محتوا با این متن و تصاویر اندک نمی تواند دانش آموز را به این اهداف برساند.و اگر با خلاقیت معلم دانش آموز به این اهداف برسد فقط در سطح دانش از حیطه شناختی می باشند.

 

 

روش های تدریس

 

در تدریس این می توان از روش های نمایشی – پرسش و پاسخ و گردش علمی استفاده نمود . این روش ها به همراه روش سخنرانی و انجام آزمایشات  می توانند دانش آموزان را به اهداف بالا برسانند.

 

ارزشیابی

 

ارزشیابی این بخش باید از نوع عملی و شفاهی باشد. و معلم می تواند جهت ارزشیابی از فعالیت های خارج از کلاس هم استفاده کنند .   

 

 

              درس دوازدهم: غذای سالم

 

 

در این درس دانش آموزان ضمن انجام فعالیت های گروهی به طبقه بندی مواد غذایی مورد نیاز بدن می پردازند. نام چهار نوع ماده ی لازم در یک غذای مناسب را می شناسند و با نقش هر کدام در رشد و سلامتی بدن آشنا می شوند. آن ها هم چنین به اهمیت رعایت بهداشت دندان و نیز به نکات مهم در حفظ و سلامتی دستگاه گوارش پی می برند.

آن چه دانش آموزان در مورد «انواع غذا ها» می دانند:

سال اول : برای این که بدن سالم و قوی شود به غذاهای گوناگون، ورزش ، استراحت و رعایت نظافت نیازمند است.

سال دوم: بدن انسان رشد می کند. یکی از نیازهای رشد بدن ، خوردن غذاهای گوناگون و کافی در طول روز یا هفته است . توجه به استراحت و ورزش و رعایت نظافت برای حفظ سلامتی اساسی است.

 

هدف ها: انتظار می رود در فرآیند آموزش این درس هر دانش آموز به هدف های زیر برسد:

 

هدف کلی : آشنایی با انواع غذاها

 

 

اهداف جزئی :

 

1- انواع غذاها را بشناسند

2- غذاهای سالم را نام ببرند

3- پروتئین ها را بدانند

 

 

 

اهداف رفتاری :

 

1- بتواند قند ها و چربیها را از هم دیگر تشخیص دهند

2- تفاوت ویتامین ها با پروتئین ها را بنویسند

3- نسبت به داندانهای سالم خود علاقه نشان دهند

 

 

 

مهارت ها ، دانستنی ها

1- هر ماده ی غذایی را در یکی از گروه های مهم مواد غذایی قرار دهد.

2- نقش هر کدام از مواد غذایی را در بدن شرح دهد.

3- از طریق برقراری ارتباط با نمودارهای ساده، آن ها را تفسیر کند.

4- در باره ی راه های مراقبت از دندان ها اطلاعات جمع آوری کند.

5- با انجام آزمایش تاثیر مواد قندی را در پوسیده شدن دندان ها مشاهده و نتیجه گیری کند.

6- به جمع آوری اطلاعات در باره ی غذاهایی که در طول هفته می خورد و تعیین مواد غذایی مناسب آن ها بپردازد.

7- متن درس را بخواند .مفاهیم را درک کند و بیان کند.

8- نکات لازم برای حفظ سلامتی بدن را توضیح دهد.

 

نگرش ها

 

1- به رعایت بهداشت دهان و دندان اهمیت دهد.

2- به رعایت نکات بهداشتی در حفظ سلامت دستگاه گوارش، علاقه مند شود.

3- در فعالیت های گروهی احساس مسئولیت کند.

 

تحلیل محتوا

 

محتوای این فصل می تواند دانش آموزان را به اهداف برساند . به کاربرد دروس در زندگی در متون و تصاویر این فصل توجه شده است و این موضوع باعث ایجاد انگیزه ی یادگیری در دانش آموزان می شود. نموداری که در این فصل ترسیم شده است در واقع این درس را با درس ریاضیات تلفیق نمود . ادامه استفاده از نمودار در آموزش علوم به شکل کاملتری در علوم چهارم ادامه پیدا می کند .در کل این محتوا می تواند دانش آموز را به اهداف بالا برساند.

 

روش های تدریس

 

در تدریس این می توان از روش های نمایشی – پرسش و پاسخ و گردش علمی استفاده نمود . این روش ها به همراه روش سخنرانی و انجام آزمایشات  می توانند دانش آموزان را به اهداف بالا برسانند.

 

ارزشیابی

 

ارزشیابی این بخش باید از نوع عملی و شفاهی باشد. و معلم می تواند جهت ارزشیابی از فعالیت های خارج از کلاس هم استفاده کند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل (1) :

ماده و ويژگيهاي آن   تحليل وضعيت موجود و توصيه ها :

1-گنجاندن مبحث ساختار ماده از ديدگاه دو دانشمند يوناني دالتون و دموكريت و نظريه هاي آنها در ابتداي كتاب درسي و درك آن براي دانش آموزان بسيار مشكل است . براي رفع مشكل معلم بايد با استفاده از روشهاي جديد ، نمايش فيلم و يا اجراي نمايش اين نظريه ها را در ذهن دانش آموزان بگنجاند تا براي بچه ها فقط جنبه محفوظات نداشته باشد .

2- آزمايش كنيد صفحه 8 بطري هاي نوشابه بسيار وقت گير است و بدون راهنمايي معلم معمولاً بچه ها به نتيجه مورد نظر و دلخواه كتاب نمي رسند . همچنين درك خاصيت تراكم پذيري براي دانش آموزان سخت است كه بايد با انجام فعاليت هاي موازي و يا انجام آزمايشهايي مثل استفاده از سرنگ ، برف شادي و . . . براي بچه ها قابل فهم شود .

3- آشنا نمودن دانش آموزان به دليل تفاوت سه حالت ماده از نظر نوع و ميزان جنبش ذرات ماده مي تواند يك هدف دانشي مهم در اين فصل به شمار آيد و لازم است معلمان گرامي به اين موضوع توجه كافي نمايند

4- با توجه به توضيح مختصري كه در ارتباط با نظريه دالتون درصفحه 3 كتاب درسي ارائه شده است نتايج صفحه 4 به ويژه نتيجه شماره 1 كه در ارتباط با مقايسه جرم و حجم اتم ها و عناصر مختلف است نياز به توضيحات و فعاليتهاي تكميلي دارد .

5- فكر كنيد صفحه 3 و بيشتر بدانيد صفحه 5 نياز به توضيحات و فعاليتهاي تكميلي معلم دارد تا براي دانش آموزان قابل  فهم باشد .

6- درك بهتر شگفتيهاي هستي از اهداف نگرشي مهم اين مبحث است كه مي تواند مورد توجه ويژه قرار گيرد .

فصل (2) اثر گرما بر حجم مواد  

تحليل وضعيت موجود و توصيه ها : با توجه به اهداف دانشي ، مهارتي و نگرشي كه در راهنماي معلم براي اين فصل تعيين شده است و محتواي كتاب درسي وضعيت موجود اين فصل به شرح زير مي باشد .

1-انجام آزمايشهاي دوران ابتدايي قبل از شروع درس و يا استفاده از آزمايشهاي موازي و شبيه به آن لازم است .

2- درك بعضي از قسمتهاي اين فصل نياز به توضيحات تكميلي و بهره گيري از فعاليتهاي موازي دارد . مانند طرز كار دماپا ، محدوده استثناء بودن آب بين صفر تا چهار درجه سانتي گراد ، چگونگي مدرج ساختن دماسنج و . . .

3- در صفحه 12 نحوه ساخت وسيله اي مورد نظر براي انجام آزمايش مشكل بوده و آجر به دليل اصطكاك زيادي كه با مواد دارد سبب مي شود مداد به راحتي حركت نكند . ( مي توان به جاي حركت ميله روي مداد ، انتهاي ميله فلزي را آغشته به جوهري نمود و مقابل آن در فاصله كم يك صفحه كاغذ سفيد قرار داد . به محض انبساط ميله و برخوردن آن با كاغذ اثر جوهر روي كاغذ مشاهده مي شود و يا مي توان يك مدار الكتريكي درست كرد كه در قسمتي از آن يك ميله قرار داشته باشد . با گرم كردن و انبساط ميله مدار بسته شده و چراغ روشن مي شود . )

4- در صفحه 14 براي نشان دادن استثناء بودن آب از فعاليتي با عنوان « تفسير يافته ها » استفاده شده است كه درك آن براي دانش آموزان مشكل است . انجام يك آزمايش ساده در اين زمينه به نظر كافي   است .

5- تدريس « چرا گرما سبب انبساط مواد مي شود » ، قبل از « انباسط مواد گوناگون » سبب انسجام بيشتر مطالب ميشود .

6-مهارت در استفاده از دماسنج معمولي و دماسنج طبي و خواندن صحيح دما اهميت بسياري دارد . در اين زمينه فعاليتهايي را در نظر بگيريد و زمان كافي براي آن در نظر بگيريد . در انجام آزمايشها نكات ايمني بهداشتي را به دانش آموزان متذكر شويد .

7- استفاده از سئوالهاي مفهومي و رويدادهايي كه دانش آموزان در زندگي روزمره خود با آن سر و كار دارند به عنوان مثال ارزشيابي هاي مستمر و پاياني لازم به نظر مي رسد ( مثل سيم هاي برق – با د لاستيك ماشين ، ريختن چاي در استكان و شنيدن صداهايي از لوازم گرم كننده بعد از خاموش كردن و . .. )

فصل (3) اثر گرما بر حالت مواد  

1-در ابتداي فصل با توجه به شكل ص 19 حتماً بايد قبل ازشروع درس در مورد نظريه مولكولي توضيحاتي داد يا به عنوان ارزشيابي تعدادي سئوال از دانش آموزان پرسيد تا مطمئن شويد كه دانش آموزان مفهوم نظريه مولكولي را به خوبي درك كرده اند .

2- استفاده از روش اجراي نمايش در تدريس اين مبحث بسيار جالب است و باعث مي شود تا در زماني كوتاه ، نتايج خوبي را به دست آوريد .

3- توضيحات ص 23 كتاب براي بچه ها زياد خسته كننده است به نظر من رسم همان 3 شكل بدون توضيح كافي به نظر مي رسد كه با توضيحات معلم كامل مي شود .

4- در اندازه گيري كنيد ص 24 ( نقطه جوش آب ) به جاي آنكه بنويسيد به بچه هاي شهرهاي ديگر نامه بنويسيد كه معمولاً اين كار را نمي كنند مي توان عنوان كرد با مراجعه به كتاب يا اينتر نت و . . .

5- درك اثر نا خالصي به نقطه ذوب و انجماد براي دانش آموزان مشكل است . انجام فعاليتهاي عملي در اين زمينه موثر مي باشد .

6- تحقيق كنيد صفحه 23 در قالب يك‌ آزمايش بسيار موثر است . در باره ثابت نگه داشتن و كنترل برخي متغيرها به دانش آموزان آموزشهاي لازم را ارائه دهيد . ( روش پژوهش آموزشي )

7- در بيان تعريف تقطير واژه « متوالي » را براي دانش آموزان تعريف كنيد . از كلمات « پي در پي » يا « پشت سر هم » استفاده كنيد .

8- به دانش آموزان تذكر دهيد در صفحه 25 در قسمت بيشتر بدانيد ، شكل نياز به سه پايه ، توري نسوز و درپوش براي نگاه داشتن دماسنج دارد .

9- برخي از مثالهاي كتاب قابل درك براي برخي دانش آموزان نمي باشد . مثلاً بسياري از يخچالهاي جديد ديگر برفك نميزنند و يا نفتالين ديگر در خانه ها مورد استفاده قرار نمي گيرد كه مي توان از مثالهاي ديگر استفاده كرد مثل برف شادي و . . .

10- بهترين مثال براي ميعان اشاره به شيشه پنجره در فصل سرد سال و پارچ آب يخ است .

11- براي انجام ارزشيابي مي توانيد با ارائه يك آزمون عملكردي و تهيه چك ليست نتايج خوبي را به دست آوريد .

فصل (4) : دسته بندي مواد  

1-شناسايي ماده خالص و تقسيم بندي آن به دو دسته عنصر و تركيب ( هر چند اين تعاريف در فصل 1 ارائه شده است . ) كمي براي دانش آموزان مشكل است . بهتر است با استفاده از مدل هاي مولكولي كه معمولاً در تمام مدارس وجود دارد ، چند مدل از عنصر و تركيب براي بچه ها بسازيم و سپس خالص بدن را براي بچه ها شرح دهيم .

2- بهتر بود نمودار ص 37 درابتداي فصل ترسيم مي شد .

3- فكر كنيد ص 33 همگن بودن هوا اين اشتباه را به ذهن بچه ها مي اندازد كه چون هوا محلول نيست پس همگن نيست .

4- درك واژه انحلال پذيري مشكل است بايد آن را با انجام آزمايش ( حل كردن مقدار معيني شكر يا گچ در آب ) آن را براي بچه ها قابل فهم كرد .

5- ارائه مبحث محلولها قبل از ماده خالص سبب مي شود تا بين مطالب مخلوط به انواع محلول پيوستگي ايجاد شود .

6- توجه به نمودار ص 37 مي تواند يك ديد كلي به دانش آموزان درباره كل فصل بدهد به اين نمودار بهاي لازم را بدهيد . ( اين دسته بندي را مي توان با كمك خود دانش آموزان طراحي نمود . )

7- در بحث انواع محلول ذكر اين نكته كه انوع محلول نوشته شده در جدول ص 38 مربوط به محلول هاي مايع مي باشد ، ضروري به نظر مي رسد . مي توان به دانش آموزان يادآور شد كه محلول هاي گازي مثل هوا و محلول هاي جامد مثل آلياژ ها نيز وجود دارند .

8- به برخي اهداف ذكر شده در راهنماي معلم در اين فصل بهاي لازم داده نشده است . مثل اهداف شماره 5 و 6 و11 . 9- پديده « تبلور » در دو عنوان مختلف ( ص 40 و ص 45 ) ارائه شده است كه مي تواند در يادگيري دانش آموزان اختلال ايجاد كند .

معلمان مي توانند هماهنگي و ارتباط  لازم را بين اين دو قسمت برقرار نمايند .

تحليل وضعيت موجود با توجه به اهداف دانشي ، مهارتي و نگرشي كه در راهنماي معلم براي اين فصل تعيين شده است و محتواي كتاب درسي وضعيت موجود اين فصل به شرح زير تحليل مي گردد :

1-دانش آموزان در چند سال اخير در مورد استفاده ي صلح آميز از انرژي هسته اي و آزاد سازي آن مطالب زيادي شنيده اند ، جا دارد توجه به اين انرژي بسيار مهم در اهداف اين فصل مد نظر قرار گيرد .

2- در بحث صورت هاي انرژي نامي از انرژي ماهيچه اي برده نشده است در حاليكه در كتاب دوره يابتدايي به اين صورت انرژي اشاره شده است .

3- تصاوير صفحه ي 51 گوياي تاثير جرم و ارتفاع بر انرژي پتانسيل مكانيكي نمي باشد . همچنين دانش آمزان مفهوم جرم و وزن را به طور دقيق در فصل بعدي مي آموزند . تاثير ارتفاع نيز در اين تصاوير به خوبي نشان داده نشده است . با استفاده از تصاوير ساده مي تواند تاثير اين دو عامل بر انرژي پتانسيل مكانيكي را نشان داد . توصيه ها

4- برخي تجارب معلمان نشان مي دهد كه آموزش انواع انرژي قبل از صوت هاي انرژي مي تواند در فهم دانش آموزان تاثير بيشتري داشته باشد .

5- بهتر است معلم قبل از آموزش درس تصوير تعدادي وسيله و يا پديده را به بچه ها نشان بدهد و از آنها بخواهد انرژي موجود در تصوير را نام ببرند و از اين راه ارزشيابي تشخيصي به عمل آيد .

6- بچه ها معمولاً در درك انرژي مكانيكي مشكل دارند زيرا انرژي مكانيكي مجموع انرژي جنبشي و پتانسيل است .

فصل 6     نيرو 7- مفهوم انرژي پتانسيل مكانيكي و گرانشي و . . . بايد تا حدودي براي بچه ها توضيح داده شود . 

 تحليل وضعيت موجود با توجه به اهداف دانشي و نگرشي كه در راهنماي معلم براي اين فصل تعيين شده است و محتواي كتاب درسي و وضعيت موجود اين فصل به شرح ذيل تحليل مي گردد :

1-هدف دانشي شماره 3 و هدف مهارتي شماره 6 كه درباه مشخصه هاي نيرو مي باشد اهميت بسيارزيادي دارد ، زيرا در سالهاي بعد درك اندازه و جهت نيرو و ديگر كميت هاي برداري بسيار مهم مي باشد . بهتر است معلمان گرامي براي اين اهداف فعاليتهايي را پيش بيني كنند .

2- سئوالات مطرح شده در راهنماي معلم برانگيزاننده تر از سئوالات كتاب درسي است و معلمان گرامي مي توانند از اين سئوالات در تدريس خود بهره بگيرند .

3- مفهوم نيروي تكيه گاه و شناسايي آن در يك سطح جامد و يك سطح مايع از طريق فعاليت صفحه ي 57  و تصاوير صفحه 58 به خوبي تحقق نمي پذيرد و نيار به توضيحات تكميلي دارد .

4- مهارت كار با نيرو سنج و طرز صحيح خواندن آن اهميت زيادي دارد كه لازم است به اين مسئله بهاي كافي در فعاليتها داده شود .

5- در صفحات 56، 57 ، و 60 ابتدا نيروها معرفي شده اند و بعد در صفحات 57 ، و 60 در ادامه ي مطالب ، آزمايش كنيد و مشاهده كنيد آمده است . با توجه به توضيحات ارائه شده ؛ شايد دانش آموز ديگر انگيزه ي كافي براي پرداختن به آزمايشات و مشاهدات را نداشته باشد و در صورتي كه آزمايشات و مشاهدات براي رسيدن به مفاهيم باشند نه اثبات آنها ( كه در صورت اول ، هم مفهوم و هم اثبات آن عائد شده است . )

6- در ارتباط با مفهوم نيروي گرانشي در بيشتر موارد معلم وقتي در مورد نيروي وزن صحبت مي كند مجبور مي شود مفاهيم انتهاي اين فصل يعني چگونگي اندازه گيري نيروي وزن و وسيله ي نيرو سنج را نيز براي دانش آموزان توضيح دهد بهتر است اين دو مفهوم در كنار يكديگر آورده شد در اين صورت آزمايش صفحه ي59 كتاب نيز قابل فهم تر ميشود .

7- بهتر بود در مبحث نيروي الكتريكي اشاره اي هم به تاثير اين نيرو در توليد الكتريسيته ساكن و جريان برق مي شد چرا كه بچه ها معمولاً نيروي الكتريكي را همان نيروي برق مي دانند .

فصل 7     حركت  

8- آزمايش كنيد در صفحه 64 كتاب درسي ( آزمايش كتاب و كش لاستيكي ) براي نشان دادن جهت نيرو  آزمايش جالبي نيست ، بهتر است به جاي آن بنويسد به حياط مدرسه برويد و يك مسابقه طناب كشي اجرا كنيد در مسابقه طناب كشي جهتي كه نيروي بيشتري وارد مي كند طناب را به طرف خود مي كشد ( هم نيرو و هم اندازه )   تحليل وضعيت موجود با توجه به اهداف دانشي و نگرشي كه در راهنماي معلم براي اين فصل تعيين شده است و محتواي كتاب درسي وضعيت موجود اين فصل به شرح ذيل تحليل مي گردد :

1-در صفحه آغازين فصل سئوالات خوبي مطرح شده است . اشاره به نسبي بودن حركت مي تواند مورد توجه معلمان قرار گيرد . در اين زمينه با دانش آموزان صحبت كنيد .

2- انجام فعاليتهاي صفحه ي 74 ( انداه گيري كنيد ) و صفحه ي 76 ( محاسبه كنيد ) براي بسياري از دانش آموزان تا حدودي دشوار است . لازم است قبل از انجام اين فعاليت ها نمونه هاي ساده تري توسط معلمان در كلاس مطرح شود

3- اصطلاح « كميت » كه در صفحه آغازين اين فصل مطرح شده براي دانش آموزان سال اول راهنمايي نا مفهوم است . لازم است تعريف آن براي دانش آموزان مطرح شود

4- مفهوم « مقياس »  با آن كه تحت عنوان « بيش تر بدانيد » مطرح شده است ولي عملاً در فعاليتهاي اين فصل به كار برده شده است . بنابراين ضروري است در رابطه با مقياس و استفاده از آن براي دانش آموزان فعاليتهايي طراحي شود .

5- تبديل واحدهاي سرعت به يكديگر مانند km/h به m/s و بر عكس براي دانش آموزان دشوار است .

6- بهتر بود بعد از محاسبه كنيد ص 6 و ص 77 يك مثال هم براي محاسبه مسافت بيان مي شد . ( بهتر است معلم يك نمونه از چگونگي محاسبه مسافت در كلاسدرس بيان كند .

فصل 8       آب و هوا   

 تحليل وضعيت موجود با توجه به اهداف دانشي و نگرشي كه در راهنماي معلم براي اين فصل تعيين شده است و محتواي كتاب درسي و وضعيت موجود اين فصل به شرح ذيل تحليل مي گردد :

1-از اهداف نگرشي مهم اين فصل موضوع راههاي جلوگيري از آلوده شدن هوا و گرم شدن هواي كره زمين و ايجاد علاقه مندي به حفظ محيط زيست مي باشد . ولي متاسفانه در محتواي ارائه شده در اين فصل به اين مسائل مهم فقط در حد « بيشتر بدانيد » پرداخته شده است . لازم است معلمان گرامي به اين مقوله ي مهم در فرايند تدريس خود بهاي بيشتري بدهند . ( مثلاً با ارائه تكاليفي چون تحقيق در مورد لايه اوزون و روز هواي پاك و درختكاري و . . . )

2- دانش آموزان در دوره ي ابتدايي با اشكال مختلف ابر آشنا شده اند و در اين مبحث نيز اطلاعات بيشتري در خصوص اين سه نوع  ابر در اختيار دانش آموزان قرار نمي گيرد .

3- در رابطه با تشكيل بارش دانش آموزان منظوراز سطوح جامد در هوا را خيلي خوب متوجه نمي شوند و بهتر است در بحث مربوط به اجزاي تشكيل دهنده هوا در اين رابطه توضيح داده شود .

4- سئواالت ارائه شده در صفحات 83 و 84 در مورد چرخه آب سئوالات بسيار خوبي است اگر بهاي كافي به آن بدهيم به اهداف مهمي در ارائه درس خواهيم رسيد .

5- براي آنكه آزمايش كنيد ص 85 بهتر درك شود . از تعدادي از دانش آموزان بخواهيد نقش هواي گرم و عده ديگرينقش هواي سرد و عده اي نقش بخار آب را اجرا كنند سپس از گروه سوم بخواهيد در ميان هواي گرم و سرد جاي بگيرند .  

تحليل وضعيت موجود و توصيه ها  :

1-مباحث اين درس مشترك با درس جغرافيا مي باشد بنابراين براي رفع اشكالات احتمالي مي توان از دبير جغرافيا كمك گرفت .

2- در اين فصل مي توانيم از دانش آموزاني كه استعداد هنري دارند براي رسم تصاوير و ساخت ماكت استفاده كرد .

3- تفسير كنيد ص 98 كتاب درسي براي بچه ها مشكل است يكي از دلايل آن آشنا نبودن به خواندن منحني است كه معلم بايد توضيحات لازم را در اين رابطه بدهد .

4- در مبحث آلودگي محيط دريا از دانش آموزان بخواهيد در مورد فعاليتهاي صنعتي انسان و خطر آلودگي تحقيق كنند .

5- در كادر آغازين اين فصل روال كلي كه در فصول ديگر مشاهده مي شود و عمدتاً طرح سئوالات جالب مي باشد ، رعايت نگرديده است و تعريف آب شيرين و منابع آب هاي شيرين كره زمين به طور مستقيم ارائه شده است . معلمان گرمي مي توانند با طرح سئوالاتي در خصوص تفاوت آب شيرين و آب شور و منابع آنها در كره زمين اين نقيصه را جبران كنند .

6- تصاوير اين مفصل بسيار گويا هستند و به درك مطالب مورد نظر كمك بسياري مي كنند و معلمان گرامي مي توانند از اين تصاوير حداكثر استفاده را در امر تدريس خود به شيوه هاي گوناگون داشته باشند .

فصل 10     گوناگوني جانداران تحليل

وضعيت موجود با توجه به اهداف دانشي و نگرشي كه در راهنماي معلم براي اين فصل تعيين شده است و محتواي كتاب درسي وضعيت موجود اين فصل به شرح ذيل تحليل مي گردد :

1-درارائه مطالب اين فصل پراكندگي وجود دارد و لازم است معلمان گرامي نظم لازم بين مطالب را به هنگام تدريس در اين فصل برقرار نمايند .

2- شروع فصل انگيزه ي كافي را در دانش آموزان ايجاد نمي كند و بهتر است با انجام يك فعاليت عملي در خصوص طبقه بندي اشيا دردانش آموزان انگيزه ي لازم را ايجاد كنيم .

3- در مباحث مربوط به « شكل بدن » ، « غذا خوردن » ، « تنفس كردن » محتواي ارائه شده دانش آموزان را به اين نتيجه نمي رساند كه طبقه بندي جانوران مي تواند بر اساس اين ويژگي ها صورت گيرد و لازم است معلمان گرامي تدابير لازم در جهت تحقق اين هدف را بينديشند .

4- برخي فعاليتهاي اين فصل با اهداف و محتواي ارائه شده هم خواني ندارد . مانند فكر كنيد صفحه ي 109 كه در مورد كيسه هاي هوادار پرنده ها مي باشد و يا فكر كنيد صفحه ي 108 كه در باره چگونگي حل مشكلات جانوران كم سرعت مي باشد و يا فكر كنيد صفحه ي 107 و تأثير محل اتصال اندام هاي حركتي به اسكلت در سرعت حركت جانور مهره دار

5- در ابتداي فصل تقسيم بندي جانوران از لحاظ زيستگاه انجام شده است اما بسيار كوتاه . در اين جا نياز است حداقل معلم اشاره اي كوتاه به شرايط اين زيستگاهها و سازگاري جانوران داشته باشد .

6- به طور كلي در اين فصل مباحث كلي در حجم كمي ارائه شده است كه نياز است معلم وقت و انرژي زيادي را براي فهماندن مطالبي چون مقايسه كنيدها در كلاس صرف كند كه متاسفانه در وقت كلاس         نمي گنجاند .

فصل 11     جهان جانوران 

 تحليل وضعيت موجود با توجه به اهداف دانشي و نگرشي كه در راهنماي معلم براي اين فصل تعيين شده است و محتواي كتاب درسي و وضعيت موجود اين فصل به شرح ذيل تحليل مي گردد :

1-با توجه به جذابيت و تنوع جالبي كه دردنياي جانوران وجود دارد دراين بحث يكي از اهداف مهم نگرشي كه همان شناخت هستي و پي بردن به خالق آن است مي بايست مورد توجه ويژه اي قرار مي گرفت و تدابيري براي آن انديشيده مي شد . ( به عنوان مثال بهره گيري از برخي آيات قرآن كه در آن به خلقت جانداران و موارد استفاده آنها اشاره شده است )

2- در فصل قبل دانش آموزان با طبقه بندي جانداران با بهره گيري از كليدهاي شناسايي آشنا شده اند ولي متاسفانه در اين فصل اين مسئله در مورد طبقه بندي جانوران مورد غفلت واقع شده است . به نظر مي رسد ارائه فاليتي به منظور طبقه بندي جانوران با استفاده از كليدهاي شناسايي از طرف معلمان گرامي ضروري باشد .

3- تصوير صفحه ي 110 كه درباره ي مقايسه تعداد انواع جانداران در جهان مي باشد ، فوق العاده جالب مي باشد و لازم است معلمان توجه دانش آموزان را به اين تصوير با طرح چند سئوال جلب كنند .

4- اطلاعات جمع آوري كنيد ص 118 ( دگر ديسي حشرات ) كه انجام آن براي دانش آموزان غير ممكن است مگر دانش آموزاني كه در اطراف خود شاهد آن بوده اند .

فصل 12   گياهان  

تحليل وضعيت موجود :

1-تدريس اين درس در فصل بهار موقعيت خوبي را براي معلمان فراهم مي كند تا با انجام آزمايشهاي  كتاب ، رسم شكل ؛ جمع آوري و خشك كردن گياهان و مشاهده برشهاي گياهي در زير ميكروسكوپ مطالب را به خوبي در ذهن دانش آموزان جا بيندازد

. 2- در فصل 10 كتاب در بحث طبقه بندي جانداران بهره گيري از كليدهاي شناسايي مطرح شده است ولي متاسفانه در اين فصل اين مسئله در مورد طبقه بندي گياهان مورد غفلت واقع شده است . به نظر مي رسد حداقل در مورد برگ ها ارائه فعاليتي به منظور طبقه بندي آنها با استفاده از كليدهاي شناسايي از طرف معلمان گرامي ضروري باشد .

3- در اين فصل زياد بودن تعداد تصاوير و فعاليتها در هر صفحه سبب كاهش ميزان دقت و تمركز دانش آموزان مي شود لازم است تا معلمان گرامي ضمن انجام هر فعاليت يا تدريس هر قسمت توجه دانش آموزان را به نحوي به تصاوير مربوط به آن قسمت جلب كنند .

4- در اين فصل به اهميت گياهان به عنوان منشا اصلي تغذيه جانوران و نيز تامين اكسيژن هواي تنفسي و حفظ و نگهداري آنها توجه كافي مبذول نشده است و ضروري است در اين زمينه با دانش آموزان صحبت شود .

5- فعاليت هاي مربوط به مشاهده كنيد صفحات 129 و 130 در مناطق معتدل و مرطوب قابليت اجرا دارد و براي مناطق گرم و خشك مي توان از عكس و فيلم استفاده نمود .

6- در مشاهده كنيد صفحه ي 137 ذكر اين نكته ضروري است كه حلقه هاي رشد قطري در بازدانگان و نهاندگان دو لپه اي قابل مشاهده است .

فصل 13     آدمي  ميكروب ها    

تحليل وضعيت موجود با توجه به اهداف دانشي و نگرشي كه در راهنماي معلم براي اين فصل تعيين شده است و محتواي كتاب درسي و وضعيت موجود اين فصل به شرح ذيل تحليل مي گردد :

1-مطالبي كه در ابتداي اين فصل و در صفحه ي آغازين عنوان شده است بسيار مناسب است و تأكيد روي اين مطلب به معلمان گرامي توصيه مي گردد ، به ويژه مطالب زير : الف) ريز بودن ميكروب ها با بيان اين جمله كه : « در يك قاشق آب دريا ممكن است صدها هزار جاندار وجود داشته باشد » ب) تعداد ميكروبهاي مفيد بسيار بيشتر از انواع زيان آور است . ( در كتاب براي فايده ي ميكروب ها چند سطر مطلب ارائه شده است ولي براي بيماري زايي ميكروب ها 2 صفحه !!

2- در فصل 10 كتاب در بحث طبقه بندي جانداران بهره گيري از كليدهاي شناسايي مطرح شده است ولي متاسفانه در اين فصل نيز همانند فصل هاي 11 و 12 اين مسئله مورد طبقه بندي ميكروبها مورد غفلت واقع شده است .

3- با توجه يه يك هدف نگرشي مهم يعني ارج نهادن به فعاليتهاي دانشمندان بزرگي مانند ادوارد جنر ( كاشف واكس آبله ) الكساندر فلمينگ ( كاشف پني سيلين ) و جوزف ليستر ( ضد عفوني كردن وسايل جراحي ) مي توانست در اين فصل مورد توجه قرار گيرد .

4- در آزمايش صفحه ي 158 كتاب درسي لوله هاي 1 و 2 بايد خالي از آب باشند و در تصوير به اشتباه محتوي آب هستند .

5- با توجه به مطالب گنجانده شده در فصل استفاده از روشهاي اجراي نمايش ، پژوهش آموزش ، بيان داستانهاي خيالي و. . . مي تواند تاثير به سزايي در يادگيري درس داشته باشد .

6- آزمايش كنيد هاي اين فصل در عين اينكه جالب و به جاست متاسفانه وقت گير است و كمتر مورد توجه قرار ميگيرد ( بنابراين توصيه مي شود آزمايشهايي مانند تهيه ماست و يا نان را به عنوان فعاليت خارج از كلاس نامگذاري شود .

7- از نظر اينجانب مراحل يك بيماري و يا گنجاندن فعاليتي كه دانش آموزان به يك مركز درماني مراجعه كنند و با مراحل بيماري و عوامل ايجاد آن و . . . در اين فصل لازم به نظر مي رسد .

8- در آزمايش كنيد ص 145 در تهيه آبگوشت بهتر است از غلظت بالا استفاده شود .